Bilgiler

Tasarımda İmalat Çelikleri

4. İMALAT ÇELİKLERİ  
 4.1 KARBONLANMA YÖNTEMİ İLE KABUK SERTLEŞEBİLİR İMALAT ÇELİKLERİ     (SEMENTASYON ÇELİKLERİ)
Bu çelik türü içeriğinde % 0.29 dan daha az Karbon olmasına rağmen karbonlama yöntemi ile yüzeydeki karbon oranının %1 e kadar arttırılabildiği, daha sonra su verilerek yüzeyin 65 HRC değerine kadar sertleştirilebildiği çelik türleridir .  Bu çelik türleri yüzeyinde aşınmaya maruz kalacağı için yüzeyin sert, ağır yükler taşıyacağı veya şoklara maruz kalacağı için iç yapı tokluğunun fazla olması istenen parçalar için kullanılır.

Bu çelikler Düz karbon çeliği olabildiği gibi Alaşımlı çelikte olabilir. Bu çeliklere Türkiyede SEMENTASYON çelikleri denilir. Türkiyede en çok kullanılan sementasyon çelikleri şunlardır.

  • C10 (1.0301)
  • C15 (1.0401)  SAE 1020
  • 21 Ni Cr Mo2 (1.6523) veya muadili: SAE 8620
  • 16 Mn CrS 5  (1.7139) veya muadili SAE 5115
  • 15 Cr3 (1.7015) veya muadili SAE 5015
  • SAE 4320
  • SAE 3315 (DIN 14 NiCr14)
  • SAE 3415 (DIN  14 NiCr 18)
  • SAE 4120 (DIN 20 CrMo5)

DIN normuna göre Karbonlama yöntemi ile Kabuk sertleşebilir imalat çeliklerinin kimyasal kompozisyonu Tablo 2 de, mekanik özellikleri ise Tablo 21 de verilmiştir.

4.2  NİTRÜRLEME YÖNTEMİ İLE KABUK SERTLEŞEBİLİR İMALAT ÇELİKLERİ (NITRIDING STEELS)
Yüzey sertliğinin arttırılması için uygulanan bir diğer yöntem Nitrürleme yöntemidir.
Bu yöntemde azotça zengin ortamda malzeme 600ºC de uzun bir zaman bekletilerek malzeme yüzeyinde azot miktarı arttırılarak yüzeyin su verilmeden sertleştirilmesi sağlanır. Aşınma ve yorulma direncinin çok yüksek ve yüzey sertliğinin 72 HRC sertliklerine kadar çıkması gereken makina parçaları için bu tip çelikler kullanılır.

DIN normuna göre Nitrürleme yöntemi ile Kabuk sertleşebilir imalat çeliklerinin kimyasal kompozisyonu  Tablo 3 de mekanik özellikleri ise Tablo 22 de verilmiştir

4.3 OTOMAT ÇELİKLERİ (Free cutting steels)
Karbonlu çeliklerin tezgahlarda kolay işlenebilirliğini sağlamak için içeriğine kurşun, kükürt, fosfor katılarak talaşın uzamadan kırılması sağlanır. Bu tip çeliklere otomat çelikleri denir. Bu çelikler genellikle soğuk haddelenmiş olarak piyasaya sürülür.
DIN normuna göre otomat çeliklerinin kimyasal kompozisyonu  Tablo 4  de, mekanik özellikleri ise Tablo  23 de verilmiştir.

Türkiyede yaygın kullanımı olan otomat çelikleri şunlardır.

  • SAE 1113  (DIN 9 S 20)
  • SAE 1117   (DIN 15 S 20)
  • SAE 1137   (DIN 35S 20)

Kaynak: http://www.muhendislikbilgileri.com/?pnum=16&pt=MALZEME%20SE%C3%87%C4%B0M%C4%B0