Bilgiler Dökümanlar

Kaynak Fikstürü Tasarımı Nasıl Yapılır?

Kaynak fikstürü tasarımı, kaynak yapılacak parçaların doğru pozisyonda, uygun şekilde sabitlenmesi ve kaynak kalitesinin artırılması için özel olarak geliştirilmiş aparatların tasarlanması sürecidir. Bu tür fikstürler, özellikle seri üretimde kaynak sürekliliği, kalite ve hız için hayati önem taşır.

İşte adım adım kaynak fikstürü tasarımı süreci:

1️⃣ Kaynak Parçası ve İşlem Analizi

  • Parça geometrisi: Parçanın boyutları, şekli ve kaynak bölgeleri detaylıca incelenir.

  • Malzeme bilgisi: Malzemenin kaynak kabiliyeti, genleşme oranı, kaynak sonrası deformasyon ihtimali göz önüne alınır.

  • Kaynak yöntemi: MIG, TIG, punta kaynağı, gaz altı kaynağı vb. hangisi kullanılacak?

  • Kaynak sırası: Parçalar hangi sırayla kaynatılacak?

2️⃣ Fikstürün Fonksiyonları Belirlenir

  • Parçayı konumlandırma (Positioning)

  • Parçayı sabit tutma (Clamping)

  • Kaynak sırasında oluşacak gerilmelere karşı destekleme

  • Isıl genleşme dikkate alınarak uygun boşluklar bırakılmalı

  • Operatör için erişilebilirlik sağlanmalı

3️⃣ Tasarım İlkeleri

  • 3-2-1 Prensibi: Parçanın 6 serbestlik derecesi bu yöntemle kısıtlanır.

    • 3 yüzey → düzlemi sabitler

    • 2 yüzey → eksenel kaymayı engeller

    • 1 yüzey → dönmeyi engeller

  • Minimum temas yüzeyi: Kaynak sonrası parça çıkartılırken takılma yaşanmamalı.

  • Dayamalar ve pimler ile pozisyonlama yapılır.

  • Hidrolik/pnömatik bağlama elemanları veya manuel mengeneler tercih edilebilir.

4️⃣ Malzeme Seçimi

  • Genellikle çelik (CK45, ST52 vb.), dökme demir ya da ısıya dayanıklı özel çelikler kullanılır.

  • Aşınma noktalarında sertleştirilmiş pimler veya burçlar tercih edilir.

5️⃣ Deformasyon ve Genleşme Payları

  • Isıl genleşme sebebiyle kaynak sonrası parça eğrilmelerini önlemek için:

    • Kilitli bağlama yapılmamalı, belirli serbestlikler bırakılmalı.

    • Bazı durumlarda, bilinçli ters deformasyon uygulanır.

    • Soğuma sırasında kaynak gerilimlerini azaltacak yöntemler düşünülür.

6️⃣ Simülasyon ve Prototip

  • CAD ortamında tasarım yapılır (SolidWorks, Inventor, CATIA vb.).

  • Kaynak simülasyonu ve gerilim analizleri yapılabilir.

  • İlk üretimde prototip fikstür hazırlanır ve denenir.

7️⃣ Ergonomi ve Güvenlik

  • Operatörün kolayca parça yerleştirmesi ve çıkarması sağlanmalı.

  • Fikstür üzerinde kaynak dumanı tahliyesi için boşluklar bırakılabilir.

  • Keskin kenarlar veya tehlikeli bölgeler işaretlenmeli veya izole edilmeli.

8️⃣ Örnek Elemanlar

  • Sabitleme pimleri

  • Destek blokları

  • Mengene sistemleri

  • Kam eksenli kilitleme sistemleri

  • Hızlı bağlama kelepçeleri

  • Pnömatik/hidrolik pistonlar

📌 Örnek Kullanılan Markalar (Türkiye & Dünya)

  • Kukamet

  • Destaco

  • Ganter

  • Carr Lane

  • Misumi

  • KIPP